Ommaviy axborot vositalari hamda jamoatchilik vakillari uchun Oʻzbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Tezkor-qidiruv departamenti Kiberxavfsizlik markazi faoliyatiga bagʻishlangan press-tur tashkil etildi
2025-05-29 16:00:00 / Yangiliklar
Mamlakatimizda raqamli texnologiyalar har bir sohada keng tatbiq etilib, fuqarolarimizning Internet tarmogʻidan foydalanish, tegishli axborotlarni ijtimoiy tarmoqlarga erkin joylashtirish uchun keng sharoitlar yaratilmoqda.
Bu oʻz navbatida, har bir kibermakon foydalanuvchisidan oʻz shaxsiga oid maʼlumotlarining hamda bank karta hisobvaraqlaridagi mulkining xavfsizligini taʼminlashda masʼuliyatini oshirishni talab etmoqda.
Ichki ishlar organlari faoliyatining ochiqligi va shaffofligini taʼminlash, shuningdek, OAV vakillari hamda aholi oʻrtasida keng muhokamaga sabab boʻlayotgan holatlarga munosabat bildirish maqsadida, Oʻzbekiston Respublikasi IIV Tezkor-qidiruv departamenti Kiberxavfsizlik markaziga press-tur tashkil etildi.
Mamlakatimizda soʻnggi besh yillikda kiberjinoyatlar 68 baravar, birgina oʻtgan yilda esa 2023-yildagiga nisbatan 9,1 baravar oshgan. Ushbu davrda kibermakondagi huquqbuzarliklar yuzasidan jismoniy va yuridik shaxslardan kelib tushayotgan murojaatlar soni 34 baravar koʻpaygan.
Mazkur jinoyatlar natijasida fuqarolarning 1 trillion 909 milliard soʻmdan ortiq mablagʻi talon-taroj qilingan.
2019-yilda axborot texnologiyalari orqali 18 turdagi 863 ta jinoyat sodir etilgan boʻlsa, 2024-yilda 62 turdagi 58 ming 800 ta jinoyat qayd etilgani hamda kiberjinoyatlarning umumiy jinoyatchilikdagi ulushi sezilarli ravishda ortishi kuzatilgani ularning oldini olish zaruratini yanada dolzarblashtirmoqda.
2023-yilda kiberjinoyatlarning umumiy jinoyatchilikdagi ulushi 6,2 foizni tashkil etgan boʻlsa, 2024-yilda 44,4 foizga yetib, deyarli har ikkita jinoyatning biri axborot texnologiyalari orqali sodir etildi. Bu holat ularning oldini olish tizimini muntazam, yilma yil takomillashtirib borishni taqozo etmoqda.
Kiberjinoyatlarning asosiy qismini (98 foizi) bank kartalari bilan bogʻliq jinoyatlar (kiberoʻgʻrilik va kiberfiribgarlik) tashkil etmoqda.
Kiberjinoyatlar asosan quyidagi usullarda sodir etilmoqda:
- 60 foizi zararli havolalar va dasturlar yuborish orqali bank kartasi yoki mobil qurilma boshqaruvini qoʻlga kiritish yoʻli bilan;
- 16 foizi turli aldovlar bilan bank kartasi hamda mobil ilovalardagi akkauntlar boshqaruvini tasdiqlovchi SMS kodni qoʻlga kiritish yoʻli bilan;
- 4 foizi shaxs nomiga onlayn kredit rasmiylashtirish orqali;
- 11 foizi onlayn savdo platformalaridagi firibgarliklar orqali;
- 9 foizi turli usuldagi firibgarlik sxemalari orqali fuqarolarning pul mablagʻlarini jalb qilish tarzida sodir etilmoqda.
Mazkur turdagi huquqbuzarliklarni oldini olish maqsadida qator huquqiy va tashkiliy texnik choralari koʻrib kelinmoqda.
Yuqorida keltirilgan tahlillar va statistik maʼlumotlar asosida axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining keng tarqalishi va real vaqt rejimida cheksiz axborot almashinuvi imkoniyatlari ortib borishi sharoitida kiberjinoyatlar murakkab transmilliy muammoga aylanib borayotganini koʻrish mumkin.
Mazkur turdagi jinoyatchilikni barvaqt oldini olish boʻyicha fuqarolarning zamonaviy kibertahdidlardan ogohlikni va raqamli savodxonligini oshirish har qachongidan muhim ekanligi haqida mutaxassislar tomonidan press-turda qatnashgan jurnalistlar uchun maʼlumotlar taqdim etildi.
Press-tur ishtirokchilari shuningdek ichki ishlar vazirligi Akademiyasiga ham tashrif buyurishdi. Taʼlim dargohida ayni vaqtda raqamli texnologiyalar va axborot xavfsizligi kafedrasi faoliyati hamda bu yerda faoliyat olib borayotgan professor oʻqituvchilarning taqdimoti bilan tanishishdi.
Tashkil etilgan press-tur davomida OAV vakillari va blogerlar tizim faoliyati haqida oʻzlarini qiziqtirgan savollarga javob olishdi.
IIV TQD Kiberxavfsizlik markazi