Көкдала районында 20-июнь күни Қашқадәря ўәлаятын социаллық-экономикалық раўажландырыў илажлары бойынша мәжилис өткерилди.

Мәмлекетимиз басшысы ўәлаятта үлкен өзгерислер болып атырғаны, реформалар адамлардың турмысына кирип атырғанын атап өтти.

Бурын ўәлаят санаатының ярымынан көби нефть-газ ҳәм химия тармағына туўра келетуғын еди. Соңғы жылларда электр техникасы, қурылыс материаллары, тоқымашылық, мебель ислеп шығарыў тараўларында “үлкен секириў” болды. Ҳәзир бул тармақлардың санааттағы үлеси 54 процентти қурамақта.

Бирақ өмиртоқтап қалмайды, еле исленетуғын ўазыйпалар көп. Таллаўларға бола, Қашқадәрьяда иске қосылмаған кеминде 15 миллиард долларлық потенциал бар. Бул имканиятлардың үштен бири жойбарға айландырылса да, ўәлаяттың жалпы аймақлық өнимин келеси бес жылда биймәлел 10 миллиард доллардан арттырыў мүмкин.

Бизге белгили, жедел раўажланыў бағдарламасына кирген районларда “Реформалар штабы” дүзилмекте. Шаҳрисабз, Яккабоғ ҳәм Көкдалада иске қосылған жаңа жойбарлар бунда таяр үлги екени атап өтилди. Енди бундай штаб ўәлаяттың басқа районларында да болыўы белгиленди.

Президентимиз ўәлаятты ҳәр тәреплеме раўажландырыў бойынша қосымша имканиятларды көрсетип өтти.

Ең үлкен резерв аўыл хожалығы жерлери екени атап өтилди. Мысал ушын, Қашқадәрьядағы суўғарылатуғын аўыл жерлери 515 мың гектарды, қыйтақ жер ҳәм бағшылық жерлери 45 мың гектарды қурап, республикада биринши орында.

Буннан тысқары, ўәлаятта 1,3 миллион гектар жайлаў ҳәм тоғай жерлери бар. Енди олардан нәтийжели пайдаланыў ушын өз алдына компания шөлкемлестириледи. Инвестиция тартыў, жойбарларды қаржыландырыў ҳәм үлес пенен кириў ушын оған акционерлик жәмийети статусы берилип, Бақлаў кеңесине Бас министр басшылық етеди. Компанияға дәслепки басқышта 100 миллион доллар ажыратылады. Бул қаржы ҳәм қосымша инвестиция есабынан, еки жылда ўәлаяттағы кеминде 200 мың гектар жайлаў ҳәм тоғай жерлери лазерли тегисленип, суўды үнемлейтуғын технологиялар енгизиледи.

Қашқадәрьяда шарўашылықты комплексли раўажландырыў бағдарламасы басланады. Буның ушын Аўыл хожалығы қорынан 12 айға шекем 14 процентлик кредитлер ажыратылады. Бул арқалы ўәлаяттағы 127 шарўа толық қуўатлылыққа шығады. Жери де, фермасы да барларға жеңиллетилген қаржы бериледи.

Жыл басынан берли ўәлаятта мийўе-овощ экспорты 2 есеге артып, 62 миллион долларға жеткен. Әсиресе Көкдала ғарбызлары  көпшиликке белгили. Қашқадәрьяда буны помидор бойынша да ислеў мүмкин. Усы мақсетте 13 райондағы 6 мың гектар жерде помидор жетистириў жолға қойылады.

Картошка жетистириў ушын 10 проценттен 12 ай мүддетке жеңиллетилген кредит ажыратылады. Бул тармаққа зәрүр техникалар импорт бажысынан азат етиледи, жоқары әўладлы туқым сатып алыўда қосымша қун салығының 50 проценти қайтарып бериледи.

Халықты жумыс пенен тәмийинлеў ҳәм кәмбағаллықты қысқартыў ең әҳмийетли мәселелерден. Жыл басынан 284 мың адамның бәнтлиги тәмийинленгени менен және мыңлаған жумыссызлар бар.

Соның ушын быйыл Қашқадәрьяда 470 мың адамды бәнт етиў, 150 мың шаңарақты кәмбағаллықтан шығарыў, Китаб районы, Қаршы ҳәм Шаҳрисабз қаласын “жумыссызлық ҳәм кәмбағаллықтан жырақ аймақ”қа айландырыў бойынша үлкен шек қойылған.

Атап айтқанда, Шаҳрисабз, Қамаши, Ғузар ҳәм Шырақшы районларындағы тәбийғый орынларда туризм дәргайлары қурылады. Көкдаладағы Чиял базарында музқаймақ таярлаўшылар ушын шараят ҳәм санитария жақсыланып, гастрономиялық туризм кеңейтиледи. Шаҳрисабз қаласы Қарасуў мәҳәллесинде темиршилик орайы шөлкемлестириледи.

Жумыссыз пуқаралар шет тиллерине оқытылып, жоқары дәрамат беретуғын мәмлекетлерге жумысқа жибериледи. Аукционда сатылатуғын 120 дан аслам объект ҳәм 400 гектар жер тийкарында кәрханалар шөлкемлестирип, 70 мың жумыс орнын ашыў илажлары көриледи.

Быйыл Қашқадәрьяда 3,5 миллиард доллар инвестиция бойынша үлкен шек алынған. Өткен бес айда Косон, Китоб ҳәм Шырақшыда инвестиция дерлик 2 есеге артқан.

Ўәлаяттағы кәнлер инвестиция тартып, қосымша қун жаратыў ушын үлкен имканият екени атап өтилди. Мәселен, Китаптағы 5 перспективалы майданда 39 тонна алтын, Шырақшыда 10 мың тонна сийрек ушырасатуғын металлар резерви анықланған. Қурылыс материаллары тараўында 150 миллион долларлық 16 жойбар таярланған.

Мүбәректеги газди қайта ислеў заводы әтирапындағы инфраструктурадан пайдаланып, 200 гектар майданда инновациялық санаат зонасы шөлкемлестириледи. Онда кластер системасы тийкарында нефть-химия, электротехника, робототехника ҳәм қурылыс материалы бойынша 5 ири жойбар әмелге асырылады.

Ўәлаят пахта жетистириў бойынша жетекши болса да, тоқымашылық санаатындағы үлеси 10 процентке де жетпейди. Бул тараўда 400 миллион долларлық 35 жойбар басланады. Усы жылы ийирилген жипти қайта ислеўди 51 процентке, келеси жылы 100 процентке жеткериў илажлары көриледи.

Бундай экономикалық жойбарлар ушын раўажланған инфраструктура зәрүр. Мәселен, “Ғузар – Бухара – Нөкис – Бейнеў” жолының ўәлаяттан өткен 100 километрин реконструкциялаў есабынан транзит потенциалын 3 есеге арттырыў мүмкин.

“Қаршы – Шаҳрисабз – Китаб” магистраль жолының 106 километри реконструкцияланып, 2 полосадан 4 полосаға өткериледи. Бул жойбар шеңберинде Қамаши ҳәм Яккабоғ орайынан айланып өтетуғын 34 километрлик жаңа жол да қурылады. Ислам раўажланыў банкиниң қатнасыўында “Ташкент – Термиз” жолының Қашқадәрьядан өткен 60 километри де 4 полосалы етилип, цемент-бетон қапламаға өткериледи.

Халықтың турмыс шараятларын жақсылаў ушын 7 мың 700 квартиралы турақ жайлар қурылады. Быйыл 183 километр суў ҳәм канализация тармағы, 8 суў объекти қурылады.

Мәжилисте жаслардың бәнтлигин тәмийинлеў, бос ўақытларын мазмунлы шөлкемлестириў мәселелерине де тоқтап өтилди. Оларды “Жаслар бизнеси” бағдарламасына, жоқары оқыў орынлары питкериўшилерин “Келешекке қәдем” бағдарламасына қамтып алып, исбилерменлик ҳәм бәнтлигине жәрдемлесиў ўазыйпасы қойылды.

– Көрип турғаныңыздай, Қашқадәрьяда режелестирген жумысларымыз көп. Әмир Темурдай уллы ата-бабаларымыздан ерлик, мәртлик, кеңпейиллик сыяқлы пазыйлетлерди мийрас етип  алған мийнеткеш, қызғын ҳәм жоқары мәртебели ўәлаят халқы менен алдымызға қойған үлкен шеклерге әлбетте ерисемиз. Қашқадәрялылар барлық реформаларымыздың алдынғы қатарында болатуғынына исенемен, – деди Шавкат Мирзиёев.

Мәжилисте додаланған мәселелер бойынша ўәлаят ҳәм район ҳәкимлери, тармақ басшылары мәлимлеме берди, исбилерменлер ҳәм жәмийетшилик ўәкиллери менен сөйлести.

Президент Шавкат Мирзиёев Қашқадәрья ўәлаяты Көкдала районының ҳәкимшилик орайындағы үлкен дөретиўшилик жумыслары менен танысты.

Бул район мәмлекетимиз басшысының басламасы менен халыққа қолайлықлар жаратыў, урбанизация процесслерин тәртипке салыў мақсетинде үш жыл бурын шөлкемлестирилген еди. Соннан кейин аймақтың раўажланыўы жеделлесип кетти. Бүгин Еттитом жанында жаңа қала пайда болмақта.

Бәринен бурын, 120 километр суў, 210 километр электр тармағы қурылып, зәрүр инфраструктура жаратылды. Жоллар кеңейтилип, оңланды. Ҳәкимшилик имаратлар, 19 мектеп, 22 бақша, көп тармақлы емлеўхана ҳәм шаңарақлық поликлиника қурылды.

Итибарлысы, район ҳәкимлигиниң имараты мәмлекетимизде жаңа тәжирийбениң басланыўы болды. Бул жерде 38 мәмлекетлик уйымы  бир жерде топланған. Бул халыққа үлкен қолайлылық жаратпақта. Алдынлары бир жумыс бойынша алыс аралықларды басып, Шырақшы районы уйымларына қатнаған пуқаралар енди барлық хызметлерди өзине жақын жерде алмақта.

Президентимиз Көкдаладағы дөретиўшилик, бундай бир пүтин ҳәм тең салмақлы шараятлар барлық районлар ушын үлги екенин атап өтти.

Атап айтқанда, “Инсан” орайы да ҳәкимлик имаратында жайласқан. Бул жерде халық ушын социаллық хызметлер ҳәм жәрдемлер бир орында комплексли түрде усынылады. Оның программалық системасы 55 тийисли шөлкемлердиң мағлыўматлары менен интеграцияланған. Балалар, майыплығы болған инсанлар, кекселер ҳәм социаллық төлемлер системасы өз-ара байланысқан.

Мәмлекетимиз басшысы район орайындағы Еттитом киши санаат зонасында да болды.

Төрт гектар майданда тоқымашылық, азық-аўқат, қурылыс ҳәм хожалық буйымлары сыяқлы бағдарларда баҳасы 10 миллион долларлық тоғыз киши жойбар жайластырылған. Мәселен, “Komfort Star New”  кәрханасында ысытыў қазанлары ҳәм басқа да темир өнимлер, , “Komfort Industrial Aria”да фарфор буйымлар ислеп шығарылмақта. Улыўма, санаат зонасында 600 ден аслам турақлы жумыс орны ашылады.

Президентимиз жаңадан қурылған көркем өнер сарайын да барып көрди.

Бул жерде 255 орынлық тамаша залы, көплеген дөгерек ханалары бар. Сарай заманагөй саз әсбаплары менен тәмийинленген, даўыс жазыў студиясы, даўыс күшейтиў үскенелери, жетик суўытыў ҳәм ысытыў системасы менен үскенеленген.

Итибарға ылайық тәрепи, райондағы көркем өнер мектеби, улыўма билим бериў мектеби ҳәм спорт комплекси оның менен жақын жайласқан. Мәмлекетимиз басшысы бул балаларға қолайлы болатуғынын атап өтип, келеси жойбарларда усыны қолланыў бойынша көрсетпелер берди.

Президентимиз жас атқарыўшылардың көркем шығыўларын да бақлады.

– Сизлерди көрип, Әмир Темур бабамыздың елинде талантлылардың көп екенине және бир мәрте исеним пайда еттим. Ғайратлы болып, билим алыўда тоқтамасаңыз, Өзбекстанның уллылығының тийкары сизлер боласыз, – деди Шавкат Мирзиёев жасларға қарата.

Орайда, сондай-ақ, балалар майданшалары, жасыл аймақлар, саўда ҳәм сервис орайлары бир-бирине сәйкес қурылмақта. Улыўма, 200 ден аслам обект қурылды. Бул дөретиўшилик ҳәм қолайлықлардан халық разы.

Аймақта және социаллық тараў объектлери, китапхана, спорт майданлары, мәденият орайларының қурылысы даўам етпекте.

Соның менен Өзбекстан Республикасы Президенти Шавкат Мирзиёевтиң Қашқадәрья ўәлаятына сапары жуўмақланды.